Fotograferen voor zeilers en andere kabouters

Als je jezelf niet kietelt lach je nooit, dus heb ik voor mezelf een spiegelreflexcamera gekocht. Het aardige hiervan is dat als je mensen vertelt dat je een spiegelreflexcamera hebt gekocht, je de wereld meteen kan scheiden in twee delen. Leden en niet-leden.

Mensen die een spiegelreflexcamera bezitten zijn lid van 1 of andere geheime club. Ingeval je een lid vertelt dat je een spiegelreflexcamera hebt gekocht krijg je meteen een kruisverhoor om je oren met (willekeurig) de volgende vragen: Welk merk? Welk type? Wat voor lens? En waarom die? Blijkbaar is een spiegelreflexcamera niet iets wat je zonder verantwoording af te leggen mag aanschaffen. Dit is je contributiegeld. Antwoorden met: “Nou, ik zag hem bij de Mediamarkt staan en hij zag er wel lollig uit” is dus een ‘no-go’. Dus voor alle leden geef ik hierbij mijn automatisch incasso: Nikon, D3100, 18-105mm, omdat het een ‘instapmodelletje’ was.

Niet leden vragen me: “Waarom een spiegelreflexcamera?”. Vaak gaat deze vraag vergezeld met een gezicht dat zegt; ik wist niet dat jij fotograaf wilde worden. Mijn antwoord is dan meestal: Ik had een camera nodig want de vorige is in de boedelscheiding de andere kant op gegaan, een spiegelreflex maakt mooie foto’s en ik wilde meer leren over fotografie. Mensen die vervolgens echt het gesprek op gang wilden houden (vaak aspirant-leden) vragen me vervolgens; “Waarom heb je voor deze camera gekozen?”. Laatst vroeg een collega me echter waarom een spiegelreflexcamera eigenlijk mooiere foto’s maakte. Goeie vraag, dat zoeken we op…..

Om zowel leden als niet-leden niet teleur te stellen heb ik een boek gekocht (‘Fotograferen met een Nikon D3100’ van Dré de Man). Onder begeleiding van Dré maakte ik vervolgens kennis met mijn camera. Pas toen begreep ik dat fotograferen eigenlijk niets anders is dan licht opvangen. Ofwel, natuurkunde in de praktijk.

Intermezzo: In vervolg op mijn vorige verhaal moet ik nu ook maar meteen toegeven dat ik op de middelbare school ook niets van natuurkunde begreep. Had iemand mij verteld dat dit vak wellicht nog van pas zou komen bij zeilen, energie(recht) en fotografie dan had ik waarschijnlijk iets langer nagedacht voordat ik het (na twee jaar geloof ik) uit mijn vakkenpakket knikkerde. Gelukkig kan een mens prima functioneren zonder te weten hoe een zonnepaneel werkt, wat een deeltjesversneller doet of waar turbulentie vandaan komt.

Toch moest ik met deze camera zelf natuurkunde in de praktijk brengen. De vorige keer dat ik dat had gedaan was op een zeilboot. Daarbij was de aanpak als volgt: ‘learning by doing’ en er daarna een paar natuurkundige wetten aan knopen (mannen werken geloof ik precies andersom). Aangezien deze tactiek ook bij het zeilen best aardig had uitgepakt besloot ik het ook zo te doen bij fotograferen. Om feeling met de functies op mijn camera te krijgen besloot ik ze te vergelijken met een zeilboot.

Stel je voor: dat mijn spiegelreflexcamera een J109 is met een aantal bemanningsleden aan boord. Ieder bemanningslid op mijn zeilboot is verantwoordelijk voor een handeling; ballast, grootschoot, fokkenschoot, trim, genaker, voordekker. Ik ben verantwoordelijk voor de tactiek. Als ik mijn bemanning goed gebruik kan ik mijn boot optimaal laten varen bij ieder soort wind (van windstil tot schapen van de dijk). Maak ik er een potje van lig ik stil, loop ik uit mijn roer, vaar ik tegen iets aan of sla ik om.
De belangrijkste variabelen op mijn camera zijn: sluitertijd, diafragma, ISO (lichtgevoeligheid) en witbalans. Wat wind is voor een zeilboot is licht voor een camera dus als ik deze variabelen goed gebruik kan ik ieder soort licht beheersen (van TL-balk tot vuurwerkshow). Heb ik geen idee waar ik mee bezig ben worden mijn foto’s te licht, te donker, onscherp of lelijk in het algemeen. De ‘autofocus’ is overigens iemand achter het roer die weet waar hij heen moet.
Het aardige van mijn ‘instapmodel’ is dat er allerlei programma’s opzitten (portret, landschap, nacht etc). Op mijn zeilboot zou dit betekenen dat ik mensen aan boord kan kiezen die getraind zijn in zeezeilen, wedstrijdzeilen of on-shore zeilen (ze herkennen de wind en passen hun handelen aan op hetgeen doorgaans het meest optimale resultaat geeft). Op mijn camera betekent dit dus dat hij via sensoren de situatie (hoeveelheid licht) inschat en daar zelf de waarden op aanpast. Bij het standje ‘Automatisch’ heb je all-rounders op je boot staan (dit is dus een standje voor beginners, kinderen, luie mensen en/of mietjes). Leden die bij hun spiegelreflexcamera niet verder komen dan het standje ‘Automatisch’ zijn de zogenoemde ‘slapende leden’.
Net als bij een camera wordt het op een boot pas interessant als je taken zelf gaat overnemen. Op die manier kun je uiteindelijk beter vlaagjes opvangen, rekening houden met stroming en de boot wellicht in plané trekken. Hiervoor heb je standje P, A, S en M op een camera. Maar om die instellingen goed te gebruiken moet je dus eerst de functie van iedere bemanningslid (variabele) begrijpen en vervolgens beter worden dan een getraind bemanningslid (de programma’s). Voor dat eerste heb je dus enige natuurkundige kennis nodig over lenzen, brandpunten, lichtinval etc. De andere mogelijkheid is wat vuistregels van Dre uit je hoofd leren en dan heeeel veeel oefenen.

Om een lang verhaal kort te maken. Ik ben maandag met mijn camera op standje ‘M’ (alles handmatig instellen) Rome te lijf gegaan. In zeiltermen zou dit (denk ik) betekenen dat ik met ongetrainde bemanning mee doe aan de North Sea Regatta. Hmm, dan wordt fotograferen toch opeens een hele risico-averse hobby. Hieronder mijn eerste foto’s.

Wat daar van zij. Ik ben dus nu ook lid van de club. Gelukkig ben ik in Rome. Hier stikt het van de leden; jeugdleden, slapende leden, actieve leden, buitengewone leden, ereleden enz. Het is alsof ik op de World Jamboree voor leden ben beland. Gelukkig zit ik nog bij de kabouters….